ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 |
مهندس محمد مطلبی دبیر انجمن متخصصان فضای سبز و منظر ایران
فضای سبز عمودی اقدامی بدون ساختارهای پایهای
▪ کمبود زمین:
▪ بهرهوری انرژی و توسعه پایدار:
زمانی که از این نوع پوشش گیاهی در نماهای ساختمانها استفاده شود، دیوارها خنکتر میشوند و تبادل انرژی بین فضای داخلی و خارجی ساختمان کمتر میشود. ایجاد این نوع فضای سبز همچنین موجب جذب تابش آفتاب توسط گیاه میگردد که در نواحی گرم میتواند اثر مطلوبی بر تعدیل دما بگذارد.
▪ ایجاد زیبایی:
نمونه موفق
فضای سبز عمودی در ایران
استفاده از فضای سبز عمودی چند سالی است که در کشور ما نیز مورد توجه قرار گرفته و گاهی به صورت محدود نیز به اجرا درآمده است. مثلا اینکه سازمان پارکها طی ابلاغی، از مناطق خواسته است روی این مساله کار کنند. تلاشهایی نیز به ویژه در سال 1388 روی این موضوع انجام گرفت که ایجاد فضای سبز کنارههای بزرگراه نیایش و فضاهای سبز روی دیوار ساختمان برخی از شهرداریهای مناطق از این جملهاند که با استفاده از تکنولوژی جدید و آبیاریهای اتوماتیک به اجرا درآمدهاند.
البته اینکه آیا این اقدامات آزمایشی به نتیجه میرسد یا نه، مستلزم گذشت
زمان است. چند سال زمان نیاز است تا مشخص شود با توجه به هزینههای موجود
برای این طرح، ایجاد فضای سبز عمودی به این نحو در کشور قابل اجراست یا نه.
نکته دیگری که درخصوص ایجاد این فضاها حایز اهمیت است، این است که در
ایجاد فضاهای سبز عمودی در کشور ما، اغلب از همان گیاهانی استفاده شده که
در ایجاد فضاهای سبز کلاسیک استفاده میشد و با توجه به این موضوع که در
فضاهای سبز عمودی میزان خاک مورد استفاده بسیار محدود است، باید انتظار
کشید و دید که آیا این گیاهان با این محیطها سازگار میشوند یا نه.
فضای سبز عمودی، خوب یا بد؟!
مشکلات فضای سبز عمودی در کشور
مهمترین مشکل در حال حاضر در ایجاد فضای سبز عمودی این است که ما هنوز
ساختارهای پایهای مربوط به این کار را نداریم. ما جعبههای مخصوص ایجاد
فضای سبز عمودی را از خارج از کشور وارد کردهایم. سیستم آبیاری اتوماتیک
را هم روی آن سوار کردهایم، ولی هنوز درباره اصل موضوع که همان گیاه مورد
استفاده در این محیطهاست اقدام خاصی انجام ندادهایم و فقط بهصورت آزمون و
خطا عمل میکنیم. ما باید به این نکته توجه داشته باشیم که اقلیم هرگونه
گیاهی و شرایط رشد آن نسبت بهگونههای دیگر متفاوت است و باید گیاهانی در
فضای سبز عمودی مورد استفاده قرار گیرند که دارای صرفه اقتصادی نیز باشند.
یکی دیگر از چالشهای مهم در بحث ایجاد فضای سبز عمودی، مساله توسعه این
فضاها به محیطهای مسکونی و شخصی است که دارای یک سری موانع است. ما اگر
بخواهیم فضای سبز عمودی را به صورت عمومی ایجاد کنیم، باید هزینههای مربوط
به آن، کمتر از اختصاص یک مترمربع زمین برای ایجاد فضای سبز معمولی باشد
وگرنه امکان گسترش این فضاها بر محیطهای شخصی به دلیل عدم صرفه اقتصادی،
امکانپذیر نخواهد بود. ضمن اینکه بحث هدفمند کردن یارانهها و افزایش
قیمت آب، میتواند عاملی در جلوگیری از گسترش توجه عمومی به فضای سبز (اعم
از عمودی یا کلاسیک) باشد.
نکته دیگر در این رابطه این است که نگهداری و رسیدگی به فضای سبز عمودی که
یک کار کاملا تخصصی محسوب میشود به عهده چه کسانی خواهد بود؟! شرکتهایی
که در حال حاضر، در کشور طراحی این فضاها را بر عهده دارند، بیشتر تنها
واردکنندگان تجهیزات مربوط به ایجاد فضاهای سبز عمودی هستند. این گروهها
با به کارگیری آنچه در فضاهای سبز خارج از کشور مشاهده کردهاند میخواهند
همان محیطها را در کشور طراحی کنند که مسلما به دلیل تفاوت اقلیم و آب و
هوا، این مساله دور از ذهن به نظر میرسد.
یک فضای سبز عمودی سنتی
شاید در حیاط خانههای قدیمی گیاه «موچسب» را دیده باشید که با اندامهای
چسبنده، به دیوارها میچسبد و به تدریج سطح آن را میپوشاند. این گیاه با
این ویژگی، در واقع یک فضای سبز عمودی سنتی ایجاد میکند. در سالهای اخیر
به دلیل افزایش دما و انعکاس حرارت خورشید از سطوح مختلف به گیاه موچسب،
این نوع پوشش در بسیاری از مناطق از بین رفته است. حال اگر همین گیاه را که
مانند یک درخت ریشههای عمیق دارد و نسبت به تغییرات جوی بسیار مقاوم است
با سیستمهای فضای سبز عمودی امروزی که در برابر دما، کمبود آب و ... بسیار
حساس هستند مقایسه کنیم، خواهیم دید که نگهداری از این محیطها تا چه حد
مشکل است، به خصوص اینکه گیاه مو چسب ریشههای خود را در زمین فرو کرده ولی
سیستمهای جدید دارای ریشههای ضعیف در درون باکسهای مخصوص هستند که در
برابر تابش خورشید قرار گرفتهاند.
در کل به نظر میرسد اگر از اثر اندامهای چسبنده و رشد بیرویه گیاه مو
چسب بر نمای ساختمان صرفنظر کنیم، استفاده از این گیاه و فضای سبز عمودی
سنتی باصرفهتر از سیستمهای هزینهبر و جدید فضای سبز عمودی باشد.