فرمایشات گوهر بار حضرت علی (ع) در باره محیط زیست

رهبر معظم انقلاب در موارد متعدد و به دفعات به قضیه ی حفظ و صیانت از محیط زیست اشاره کرده است و مسئولین را به اصلی دانستن این قضیه توصیه کرده است. در اینفوگرافیک زیر برخی از بیانات امام خامنه ای درباره حفظ محیط زیست جمع آوری شده است.از نظر اسلام‌، طبیعت‌ متعلق‌ به‌ انسان‌ و او امانتدار این‌ نعمت‌ الهی‌ برای‌ نسلهای‌ بعدی‌ است‌، لذا کسی‌ که‌ اقدام‌ به‌ تخریب‌ محیط زیست‌ کند، به‌ این‌ امانت‌ و به‌ نسلهای‌ بشری‌ خیانت‌ کرده‌ است‌ کفران‌ نعمت‌ طبیعت‌، عقوبت‌ الهی‌ را در پی‌ خواهد داشت‌ و معضلاتی‌ که‌ بعنوان‌ اثرات‌ ناشی‌ از تخریب‌ محیط زیست‌ در زندگی‌ انسانها بوجود آمده‌ در واقع‌ نتیجه‌ کفران‌ این‌ نعمت‌ است‌…۱۳۸۰/۰۳/۲۹

دیدار با اعضای‌ هیأت‌ علمی‌ همایش‌ محیط زیست‌، دین‌ و فرهنگ

مسئله‌ى گیاه و بوستان و درخت و این چیزها جزو مسائل اصلى است؛ اینها را جزو  مسائل فرعى نباید به حساب آورد. درست است که در شمارش مسائل اساسى کشور، چشمها و نگاه‌ها به سمت اقتصاد، به سمت فرهنگ، به سمت مسائل پولى، به سمت مسائل سیاسى کشانده میشود – معمولاً اینجور است – لیکن اگر با دقت نگاه کنیم، مسائلى که مربوط به زیست انسانى است، بیشتر از آنها اهمیت دارد. سیاست براى چیست؟ اقتصاد براى چیست؟ خدمات گوناگون شهرى و کشورى براى چیست؟ اصلاً پیشرفت کشور براى چیست؟ پیشرفت براى این است که انسانها زندگى سالم و مطلوبى داشته باشند. اگر محیط زیست تخریب شد، همه‌ى اینها باطل خواهد شد.۱۳۸۹/۱۲/۱۷

 اهمیت محیط زیست

* مسأله محیط زیست یا حفظ منابع طبیعی، برای ما مسأله ای تجمّلاتی و درجه دو نیست؛ یک مسأله حیاتی است. در تلاش ما برای توسعه کشور، اولویّت باید در این بخش باشد.14/12/1377

* در شهر اسلامی، عدالت در تقسیم خدمات شهری، تأمین آرامش روحی و امنیت معنوی، ظهور و اعتلای مظاهراسلامی و انقلابی، عمران و آبادی و زیبایی، حفظ طبیعت و صفای طبیعی، همه با هم باید مورد توجه قرارگیرد. 8/2/1378

* نگاه اسلام به طبیعت و محیط - اعم از جاندار و بی جان - عاطفی، اخلاقی، معنوی و هدایت گرانه است و برخورداری از مواهب طبیعی نیز بر پایه ی اصولی متین، عادلانه، حکیمانه، متوازن و سازنده استوار گردیده است. 20/3/1382

* مسئله ی گیاه و بوستان و درخت و این چیزها جزو مسائل اصلی است؛ اینها را جزو مسائل فرعی نباید به حساب آورد. 17/12/1389

* سیاست برای چیست؟ اقتصاد برای چیست؟ خدمات گوناگون شهری و کشوری برای چیست؟ اصلاً پیشرفت کشور برای چیست؟ پیشرفت برای این است که انسانها زندگی سالم و مطلوبی داشته باشند. اگر محیط زیست تخریب شد، همه ی اینها باطل خواهد شد. اهمیت محیط زیست اینجاست. 17/12/1389

* منابع طبیعی ثروتهای ملی اند؛ مال این دولت و آن دولت و این وزیر و آن وزیر که نیستند؛ اینها مال ملتهاست؛ آن هم نه ملتها در یک نسل؛ ثروتی است متعلق به ملتها در طول تاریخشان؛ از اینها باید استفاده کنند. 17/12/1389

* جلوگیری از رفتار غلط با محیط زیست

* همه ی این پدیده هایی که شما می بینید علیه محیط زیست و در آلوده سازی محیط زیست وجود دارد، ناشی از بد استفاده کردن از امکانات طبیعی است. 14/7/1379

* مسئولان کشور باید با برنامه ریزی دقیق، مدیریت صحیح و جدیت در کار، این سرزمین را از تضییع خسارت بار منابع حیاتی و طبیعی و ضایع شدن درخت، آب و خاک نجات بدهند. 14/12/1377

* تخریب محیط زیست معلول نابرابریهای اجتماعی و استفاده غلط از طبیعت و یکی از عوامل تضییع حقوق انسانها است. 20/3/1382

* شیوه های ناصحیح و غیر عادلانه در تعامل با طبیعت و آلوده ساختن محیط زیست در کشورمان نشان دهنده فقدان آگاهیهای زیست محیطی و ضعف ساز و کارهای قانونی در صیانت از محیط زیست و جلوگیری از آلوده ساختن آنست. 20/3/1382

* نادیده گرفتن محیط طبیعی زیست انسان هم نتیجه طغیان، خودبینی و خودخواهی در مقابل طبیعت است. 21/7/1385

مانع سوء استفاده کنندگان از جنگلها و مراتع طبیعی خصوصا در نزدیکی شهرهای بزرگ شوید و مراقب باشید دایره غصب و تصرف نابجا توسعه پیدا نکند. 18/12/1388

* از بین رفتن محیط سبز اطراف شهرها ، به خصوص جنگل ها، مشکلات متعدد بشری را به دنبال دارد که همه ی مسئولین مرتبط با موضوع در دولت، مجلس، قوه ی قضائیه و شهرداری ها باید برای جلوگیری از پیشرفت این حرکت غلط، اقدام جدی به عمل آورند. 15/12/1391

* در اطراف شهرها گاهی جنگلکاری هائی شده لیکن آن چیزی که ثروت اصلی کشور است، که مناطق سبز اطراف شهرهاست، باغات داخل شهرهاست، و بخصوص جنگلهاست، باید محفوظ بماند. 15/12/1391

* تقویت و حفظ محیط زیست

* حفاظت از محیط زیست، جنگل ها و منابع طبیعی و فراهم کردن فضایی سالم و با طراوت برای زندگی از اساسی ترین وظایف است که مسئولان باید آن را در اولویت کاری خود قرار دهند. 17/12/1389

* بی اعتنایی به درخت و گیاه و تباه کردن عوامل طبیعی، برای کشور ضایعه آفرین است، ایران به لحاظ وسعت خاک یکی از کشورهای غنی جهان محسوب می شود، بنا بر این باید با استفاده از موجودی آب و با تکیه بر روشهای علمی، تمامی این سرزمین وسیع را به طور یکپارچه تحت پوشش گیاهی قرار دهیم. 14/12/1377

* ما یک درخت میکاریم، معنایش این است که جوانها که چندین برابرِ نیروی یک آدم پا به سن گذاشتهای مثل ما در آنها وجود دارد و نشاط بیشتری دارند، تعداد بیشتری درخت بکارند و مردم عزیز کشورمان عادت کنند به سنت ایجاد این وسیله ی حیات. 18/12/1388

* این مراسم درختکاری، اقدام نمادینی است تا جوانان با نشاط و مردم عزیز کشور به کاشتن درخت و ترویج این سنت خوب عادت کنند. 18/12/1388

* امروز مردم موثرترین و مهمترین نقش را در احیای فضای سبز کشور بر عهده دارند و باید در عین توجه به ایجاد فضای سبز جدید، مراقب جنگل ها، باغات، مراتع و زمین های حاصل خیز موجود هم باشند. 15/12/1390

* من خواهش می کنم مسئولینی که در بخشهای مختلف هستند، به این نکته توجه کنند که نگاه به مسئله آب و هوا، نگاه به مسئله غبار، نگاه به مسئله دود، نگاه به مسئله هوای سالم، نگاه به مسئله آب سالم، نگاه به محیط زیست سالم، نگاه به مسئله جنگلها، نگاه های اصلی است؛ اینها را در متن برنامه ها، در مجاری همه برنامه های زندگی بگنجانند. 17/12/1389

اینفوگرافیک بیانات امام خامنه ای درباره حفظ محیط زیست

 

آب، نخستین واژه قاموس زندگانی

سیزدهم اسفندماه در تقویم کشورمان به نام روز ملی آب ثبت شده است. امروز در شرایطی که سایه بحران بی آبی بر پهنه این مرز و بوم سایه افکنده است، آگاهی بخشی عمومی، عزم ملی و بازنگری در شیوه های مدیریت منابع آبی از جمله راهکارهای برون رفت از این بحران به شمار می رود.
«آب» به عنوان اکسیر زندگی با ارزشی به وسعت تاریخ، مهمترین عنصر حیاتی جامعه بشری محسوب می شود. نیاکان ما در ایران باستان، چند روز پیش از فرا رسیدن بهار (13 اسفند)، در روزی به نام «نوروز رودها» به دامان طبیعت و کنار رودها، نهرها و چشمه ها می رفتند و پس از لایروبی و پاکسازی آن، به شادمانی و پایکوبی می پرداختند. آن ها همچنین با ریختن مواد خوشبو، گل های زیبا و گلاب به داخل آب، ضمن نشان دادن احترام خود به مایه حیات و آبادانی، از رودها به خاطر جاری شدن دوباره قدردانی می کردند.آیین هایی از این دست در ایران باستان پرشمار بوده است و اجداد ما ارزش بسیار زیادی برای طبیعت و موهبت های آن قایل بودند. تاریخچه جشن های متعدد ایران باستان در ستایش عنصرهایی همچون آب، خاک و آتش، آشکارا بیانگر این ارزش گذاری دیرینه است.
پس از برگزاری کنفرانس جهانی محیط زیست در شهر «ریودوژانیرو» برزیل در سال 1992، سازمان ملل متحد در راستای برجسته کردن نقش آب در زندگی بشر و لزوم حفظ این عنصر حیاتی، بیست و دوم مارس (دوم فروردین) را به عنوان «روز جهانی آب» نامگذاری کرد. این نهاد تاثیرگذار بین المللی از همه کشورها خواست با احترام و عمل به شعارهایی که این سازمان هر ساله در این روز منتشر می کند، در راه حفظ منابع آبی تلاش کنند. در کشور ما نیز دوم فروردین به این منظور در نظر گرفته شده بود اما به دلیل همزمان شدن با نخستین روزهای تعطیلات نوروزی کمتر مورد توجه قرار می گرفت. به همین دلیل طی سال های اخیر با هماهنگی های به عمل آمده میان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و کمیسیون ملی یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد) مقرر شد تا بار دیگر روز ملی آب به تاریخ باستانی آن یعنی سیزدهم اسفند و «نوروز رودها» باز گردد.

در بیان دلیل ها و اهمیت بزرگداشت روز ملی آب بیان چند نکته لازم است؛
1- ایرانیانِ باستان پیوندی ناگسستنی با طبیعت داشتند. احترام به طبیعت و تلاش برای حفظ منابع طبیعی سرزمین یکی از ضرورت های زندگی آنان محسوب می شد. درک این ضرورت باعث شده بود در تدبیر و مدیریت حفظ منابع طبیعی به ویژه منابع آبی بکوشند.
در زندگی امروزی اما از توجه مردم به ارزش این مایع زندگی بخش کاسته شده است. مردمی که روزگاری برای قدردانی از آب روان که شاهرگ های زمین را سیراب می کرد در آغوش رودها و رودخانه ها گُل می ریختند، امروز رودخانه ها، چشمه ها و جویبارها را با زباله و انواع آلاینده ها آکنده می سازند. آموزه هایی که پیشتر در کشور ما نسل به نسل با هدف احترام به طبیعت منتقل می شد، زیر تاثیر بی توجهی به این نعمت ها و جدی نگرفتن لزوم آموزش، در حال فراموشی است؛ موضوعی که بحران بی آبی و چالش های زیست محیطی از جمله پیامدهای ناخوشایند آن است.
2- امروز نفس های منابع آبی کشورمان به شماره افتاده است؛ این حقیقتی است که همه فعالان آب و محیط زیست ایران به آن اذعان دارند و بر لزوم چاره جویی در این خصوص تاکید می کنند. با وجود این، بحران بی آبی و خشکسالی در قامت هیولایی نامریی شیره حیات ایران را می کشد و با خشکاندن رودها، تالاب ها، رودخانه ها و حتی سدها رگ های زمین را یکی پس از دیگری می خشکاند. این پدیده ویرانگر همچون کابوسی هولناک در زندگی بسیاری از مردم شهرهای جنوبی و مرکزی ایران نفوذ کرده است و به تدریج به معضلی فراگیر بدل خواهد شد و همه کشور را در خود فرو خواهد بُرد.
حس کردن این هراس و نگرانی از آینده ایران و سرنوشت تلخی که در صورت بی توجهی، کشور ما به آن دچار خواهد شد همان قدر ضروری است که آب برای ادامه حیات. بنابراین، مردم ناگزیر به کسب آگاهی و آموزش در این خصوص هستند. این آگاهی اما بهتر است نه به صورت فردی بلکه در شکل جمعی و گروهی و همچنین از راه رسانه های جمعی صورت گیرد.
3- واژه «ملی» مفهومی نیست که بتوان به سادگی از آن عبور کرد. ملی بودن یک روز به آن معنا است که همه از مفهوم منتسب به آن روز بهره ببرند و زندگی آنان زیر تاثیر آن موضوع قرار دارد. این نگاه جمعی و ملی را شاید بتوان همان حلقه گمشده چاره اندیشی در خصوص بحران آب دانست؛ بحرانی که هر فرد ایرانی به نوبه خود در شکل گیری و گسترش آن سهم دارد.
«حسن روحانی» رییس جمهوری در پیامی که امسال به مناسبت روز ملی آب منتشر کرد با اشاره به اینکه حل مشکل آب بدون مشارکت همه بخش ها میسر نیست، از همه برای رفع این مشکل درخواست کمک کرد. در شرایط کنونی مشارکت عمومی، بیان صادقانه عمق بحران و همچنین ارایه راهکارهایی به منظور برون رفت از آن تاثیر بسزایی در مهار بحران کم آبی و بی آبی دارد. بدون شک دولت به عنوان متولی اصلی مدیریت منابع آبی کشور در این میان نقشی مهم و سرنوشت ساز دارد.
4- همان طور که پیشتر اشاره شد، ریشه شکل گیری و گسترش بحران منابع آبی را شاید بتوان بیش از همه در نبود آموزش های زیست محیطی جست وجو کرد. آموزش هایی که سال ها است لزوم ارایه آن به کودکان و دانش آموزان و حتی مسوولان رده های گوناگون کشور کمرنگ شده است. بسیاری معتقدند در شرایط کنونی و با وجود وخامت اوضاع آب و بحران بی آبی باید در راستای راهکارهای درازمدت از سیاست های ضربتی و فوری بهره برد تا از میزان و شدت این بحران کاسته شود.

نگذارید بمیرد جنگل

هفته ای که در آن قرار داریم به نام هفته منابع طبیعی و روز پانزدهم اسفند اسفند هر سال هم به نام روز درختکاری نامگذاری شده است. در ارزش ومنزلت منابع طبیعی و درخت و درختکاری سخن های بسیار گفته شده و تاکیدهای فراوان شده است . اما همچنان بر جنگلها تاخته می شود و درختکاری فقط در هفته منابع طبیعی مورد توجه قرار می گیرد. بر کسی پوشیده نیست که امروزه منابع طبیعی بخصوص جنگلها از جایگاه بسیار ویژه ای در طراوت ، شادابی ، سرسبزی و سلامت محیط زیست برخوردار می باشند و در کنار آن حیات و سر زنده گی هر جامعه به منابع طبیعی سرشار آن وابسته است. خوشبختانه در استان و منطقه ای از کشور زندگی می کنیم که به استان سبز معروف است و این امر هم به دلیل جنگلهای انبوه در این استان است.

هفته منابع طبیعی در هر سال بهترین فرصت برای فرهنگ سازی در جهت حفاظت و پایداری از منابع طبیعی بخصوص جنگلها می باشد که بدلیل اهداف سودجویانه انسانها در حال تخریب و نابودی می باشند. رشد بیش از پیش جمعیت و همراه با آن ماشینی شدن زندگی باعث شده تا از مساحت جنگلها کاسته شود. در تمامی کشورهای جهان با ایجاد پارکهای طبیعی فراوان و درختکاری های گسترده فضای تمامی شهرها سرسبز و با طراوت می شود و این امر تا بد انجا پیش رفته که برای قطع هر درختی جریمه های بسیار سنگین در نظر گرفته شده و بنابراین هیچ کسی جرأت قطع درختان ندارد.

در جهانی زندگی می کنیم که به سرعت به سمت صنعتی شدن پیش می رود و استقرار انواع و اقسام کارخانجات ریز و درشت و احداث راههای طویل در جنگلها و سرانجام تخریب جنگل ها با کاربری های ویلا ، کارخانه ، مکان های تفریحی ، تامین سوخت ، کاغذ و دهها کاربری دیگر باعث شده تا عوارض زیانبار تخریب جنگلها و فضای سبز نشانه های غم انگیز خود را یکی از پس از دیگری نشان دهد بطوریکه در حال حاضر کاهش نزولات جوی ، آلودگی هوا ، افزایش ذرات معلق در فضا همه و همه از نشانه های تخریب جنگل ها محسوب می شوند که در صورت ادامه به نابودی همه انسانها روی زمین خواهد انجامید و اینجاست که این سخن با ارزش مصداق اصلی خود را نشان خواهد داد که نگذارید بمیرد جنگل که جهان خواهد مرد. همانگونه که در تمامی امور مرتبط با اجتماع برآن تاکید شود که حتماً باید تمامی افراد جامعه در کارهای عام المنفعه مشارکت داشته باشند ، در حفاظت ، احیاء و توسعه منابع طبیعی هم بدون شک حفاظت از منابع طبیعی فقط وظیفه خاص یک دستگاه اجرایی نیست و همه باید در این زمینه تلاش نمایند و به جنگل و درختان عشق بورزند و درجهت حفاظت از آنها نهایت سعی و تلاش خود را بکار بگیرند که در این میان وظیفه روستائیان ، مجاورین و بهره برداران از جنگلها دو چندان می باشد و برای آنکه جنگل ها و درختان حفظ شوند چاره ای وجود ندارد جز آنکه استفاده تخریبی از جنگل ها به حداقل برسد و در این راه یابد هزینه های فراوانی انجام شود و همه در این راه تلاش نمایند. علاوه بر موضوع حفاظت از جنگل ها به عنوان یک اصل اساسی ، بحث درخت و درختکاری وافزایش فضای سبز در شهرها و روستاها دومین عامل در توسعه منابع طبیعی به شمار می رود که این امر باید توسط مسئولین و مردم جدی گرفته شود.

امروزه درختان و فضای سبز به عنوان قلب های تپنده در هر منطقه به شمار می روند که روح تازگی ، طراوت و شادابی را به آن منطقه می دهند بنابراین باید تا آنجائیکه امکان دارد بحث درختکاری و کاشت درخت جدی گرفته شود و در میان اقشار مختلف مردم به صورت اصولی و ریشه ای نهادینه شود که در این میان نقش رسانه های ارتباط جمعی ، مراکز آموزشی و علمی و فرهنگی بسیار دشوار و پیچیده است.

هر ساله روز درختکاری به صورت نمادین با کاشت درخت توسط مقامات بلند مرتبه کشور گرامی داشته می شود و این امر نشان دهنده در راس بودن درختکاری ، حفظ جنگلها و ارزش بالای درختان و جنگل ها و به صورت کلی منابع طبیعی برای جامعه می باشد که در ریشه در فرهنگ و آموزه های ناب دینی و اسلامی ما هم دارد بنابراین در حفاظت از جنگلها باید با تمامی توان وارد شد و به جای آنکه به جنگل ها تاخته شود به متجاوزین به جنگلها تاخته شود و در این راه علاوه بر حفاظت از منابع طبیعی باید با سودجویان هم برخورد قاطع شود.

این هوا متولی ندارد؟

نزدیک به سه هفته است که تهران نفس نمی‌کشد. صورت خانه‌ها، رنگ سبز درختان و چهره شهر در انبوه آلاینده‌ها گم شده است. از آن کوه‌های زیبای تهران خبری نیست. قدیم‌ها می‌گفتند زمستان می‌رود و روسیاهی به ذغال می‌ماند، اما در این شهری که کسی مسئولیت آلودگی ‌هوا را برعهده نمی‌گیرد و سازمان‌ها و نهادها جز پاسکاری اقدامات و برنامه‌ها خروجی دیگری ندارند، حتی اگر زمستان هم برود این آسمان سیاه تهران می‌ماند.
1- در تهران حداقل یک میلیون موتورسیکلت و حدود 3/5 میلیون خودرو تردد می‌کنند. تعداد خودروها در حال افزایش است و اکثریت خودروها در سهل‌گیری‌های قانونی، بدون معاینه فنی یا با برگه‌های معاینه فنی منقضی شده در تهران تردد می‌کنند. براساس آمارهای  ستاد معاینه فنی 2/5 میلیون خودرو فاقد معاینه فنی است. علاوه بر این، نتایج اندازه‌گیری و پایش آلاینده‌ها در تهران نشان می‌دهد، حدود 500 هزار دستگاه خودرو فرسوده و آلاینده در تهران، نزدیک به 50 درصد از کل آلودگی ناشی از ناوگان سواری تهران را تولید می‌کند. این خودروها باید طبق مصوبه سال 79 برای کاهش آلودگی هوا تاکنون از رده خارج می‌شدند یعنی 15 سال از این مصوبه گذشته و هنوز یک بند از آن، یعنی خروج خودروهای فرسوده و آلاینده از چرخه حمل و نقل تهران عملیاتی نشده است. در همین هفته‌های اخیر که آلودگی ‌هوای  تهران شدت گرفته و چند روز هم در وضعیت قرمز قرار داشته، بسیاری از خودروسازان در حال تکمیل مقدمات کار برای فروش خودروهای جدید با همان وام 25 میلیون تومانی دولت هستند. حال پرسش اینجاست که چرا آلودگی‌ هوا و مهار و کاهش آن، آن قدر برای دولت اهمیت ندارد و با اولویت به آن نگاه نمی‌شود که دست‌کم همین وام 25 میلیونی به خودروهای فرسوده اختصاص پیدا کند؟ اینجاست که باید به  دولتی که شعار محیط‌زیست، جزو برنامه‌های اصلی‌اش بوده این خرده را گرفت که تا هوای تهران آلوده نشود و به مرز هشدار و اضطرار نرسد مسئولان اجرایی برای اقدام در این زمینه احساس مسئولیت نمی‌کنند.
2- مساله آلودگی هوا نه تنها در تهران که در کل شهرهای کشور به چگونگی عملکرد اجرایی همه سازمان‌ها از جمله دولت و شهرداری‌ها بازمی‌گردد و این پرسش اساسی است که به واقع این دستگاه‌ها در عمل برای کاهش آلودگی هوا چه کرده‌اند؟  در این سالها چه تعداد خودروی فرسوده از رده خارج شده؟  چه تصمیماتی برای کاهش آلاینده‌های ناشی از خودروهای دیزلی به اجرا گذاشته شده؟  آیا روند تولید آلاینده‌های ناشی از فعالیت کارخانه‌های پیرامونی تهران، تحت کنترل و رو به کاهش است یا همچنان هم با صنایع آلاینده و هم با خودروهای آلاینده مماشات می‌شود؟ امروز  با قطعیت می‌توان گفت که به جز اجرای چند برنامه محدود از جمله حذف سرب از بنزین و از رده خارج کردن پیکان در سالهای گذشته و ارتقای نسبی کیفیت سوخت در سالهای اخیر هیچ اقدام عملی برای کاهش آلودگی هوای تهران برداشته نشده است و معدود اقدامات انجام شده در حد نوسازی ناوگان‌های حمل و نقل و توسعه مترو  هم به نسبت افزایش مقدار آلاینده‌ها، آنچنان ناچیز بوده که تاثیر چندانی در کاهش آلودگی هوای تهران نداشته است. مساله اینجاست که مسئولان و برنامه‌ریزان فکر می‌کنند اگر یک برنامه را در کاهش آلودگی هوا اجرایی کردند، مسئولیتشان تمام شده و دیگر نباید در  برابر افکار عمومی در روزهای آلوده پاسخگو باشند. این نقدی است که به مسئولان  سازمان محیط زیست وارد است که در تمامی روزهای بسیار آلوده‌ای که  تهران و دیگر شهرها  در هفته‌های اخیر پشت سرگذاشته به طور مستمر این پاسخ را داده‌اند که «ما بنزین را درست کردیم»  اما سوال این است که غیر از بنزین چه کرده‌اید و چرا از انبوه‌ بندها و مواد و مصوباتی که برای کاهش آلودگی هوا وجود دارد هیچ کدام اجرا نشده است؟ قرار بوده در کشور، نظام یکپارچه معاینه فنی آغاز به کار کند؛ چرا بهره‌برداری از این سامانه جدید طولانی شده و مرتب به تاخیر می‌افتد، اما در مقابل، طرح و برنامه‌ها برای حمایت از خودروسازانی که هیچ تعهدی به رعایت اصول زیست محیطی برای کاهش آلودگی هوا در محصولاتشان نداشته‌اند و ندارند به سرعت به نتیجه می‌رسد ولی در وقت اجرای طرح و برنامه‌های کاهش آلودگی هوا، همه اما و اگرها به کار می‌افتد و سازمان‌های مسئول یادشان می‌آید که باید به موانع اجرای برنامه‌ها اشاره کنند و هر نهادی توپ مسئولیت را به زمین دیگری می‌اندازد. شهرداری به زمین دولت، دولت به زمین شهرداری و پلیس به زمین هر دو.
3- استمرار آلودگی هوا در تهران اگر مسئولان را از پاسکاری مسئولیت‌ها و عقب‌ماندگی‌ها به هم خسته نکرده اما مردم تهران را خسته کرده و تجربه آلودگی هوا در تهران و دیگر شهرهای کشور در هفته‌های اخیر منجر به واکنش‌های اجتماعی زیادی شده که بخشی از آن را می‌توان در پیام‌ها و مطالبی که در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته می‌شود، مشاهده کرد. برای کاهش آلودگی هوا باید هر چه سریع‌تر گام‌های عملیاتی و موثر برداشت، از جمله:
- خروج خودروهای فرسوده با اولویت و فوریت از ناوگان حمل و نقل شهری
- ساماندهی موتورسیکلت‌ها و فراهم کردن زمینه‌های اجرایی جایگزینی موتورسیکلت‌های پاک و ممنوعیت شماره‌گذاری موتورسیکلت‌های کاربراتوری
- کنترل مستمر آلایندگی صنایع و انتقال کارخانه‌های بزرگ و کوچک دارای آلاینده‌های سنگین مانند کوره‌های ذوب فلز و ریخته‌گری به مناطقی با فاصله تعریف شده از کلانشهرها و شناسایی و معرفی صنایع آلاینده به افکار عمومی
- تقویت ناوگان عمومی اعم از مترو و اتوبوس و استفاده کمتر از خودروهای شخصی و تک‌سرنشین
- اجرای قانون مربوط به فیلترهای کاهش آلودگی در ناوگان دیزلی کشور اعم از درون‌شهری و برون‌شهری
- توجه وزارت نفت به توانمندی و استعداد داخلی ضمن بهره‌گیری از فناوری‌های روز دنیا برای ارتقای کیفیت بیشتر سوخت.

چگونه به کاهش آلودگی هوا کمک کنیم

سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که 80 درصد مرگ و میر زودرس ناشی از آلودگی هوا، به دلیل بیماری های عروق کرونر قلب و سکته مغزی، 14درصد موارد به دلیل بیماری های مزمن انسداد ریه و عفونت های حاد تنفسی و شش درصد مابقی نیز ناشی از سرطان ریه است.آلودگی هوا در فصول سرد به دلیل پدیده وارونگی تشدید می شود که در این شرایط سالمندان، زنان باردار، کودکان و بیماران، قشر آسیب پذیر تر محسوب می شوند.معاینه فنی خودرو، استفاده از وسایل نقلیه عمومی و کاهش خودروهای تک سرنشین از جمله مهمترین اقداماتی است که انتظار می رود شهروندان رعایت کنند.

آژانس محیط زیست اروپا برای کاهش آلودگی هوا چند راهکار ساده ارائه کرده و انجام آنان را وظیفه تمام شهروندان دانسته است. این موارد عبارتند از :
-پیاده روی، استفاده از وسایل نقلیه عمومی و دوچرخه برای انجام امور روزانه
-افزایش تدریجی شتاب ماشین و پیروی از حد مجاز سرعت هنگام رانندگی
-تنظیم باد لاستیک ها
-توجه به استانداردهای آلایندگی خودرو در هنگام خرید
-خاموش کردن ماشین در ترافیک یا هنگام توقف
-خاموش کردن چراغ های اضافی در منزل و محل کار
-استفاده از وسایل الکتریکی دارای برچسب انرژی و کم مصرف
-استفاده از انرژی های پاک تا حد امکان
-استفاده از پلاستیک های قابل بازیافت
-عدم استفاده همزمان از وسایل برقی
-عایق کردن پنجره ها و درها
-استفاده از محصولات ارگانیک
-بررسی منظم وسایل برقی و گرمایشی
-کاشت درخت در فضای سبز حیاط
-استفاده از کودطبیعی و کمپوست در باغبانی
-نصب رابط های صرفه جویی آب در آشپزخانه و حمام
-استفاده از هر دوطرف کاغذ
-کاهش سفرهای درون شهری تا حدامکان
-استفاده از سرویس های مبتنی بر وب به جای حضور در محل
-تعویض منظم فیلتر ماشین
-عدم استفاده از اجاق های هیزمی
-ترک سیگار

از طرفی برخی مواد غذایی سبب کاهش تاثیر آلودگی هوا بر بدن می شوند که مصرف آن در تمام ایام، به ویژه زمان هشدار آلودگی هوا توصیه می شود.
*رژیم غذایی مناسب برای این روزها
*** روغن زیتون
روغن زیتون اثرات مضر آلودگی هوا را دفع می کند. ذرات معلق موجود در هوا باعث گرفتگی عروق و آترواسکلروز زودرس می شود. عارضه آترواسکلروز بر اثر رسوب پلاک از مواد چربی در دیواره درونی رگ های خونی بوجود می آید.روغن زیتون منبع غنی امگا 9 است و مصرف آن باعث افزایش فعال کننده پلاسمینوژن بافتی می شود. فعال کننده پلاسمینوژن بافتی آنزیمی است که توسط سلول های دیواره داخلی شریان ها ترشح می شود و مهمترین وظیفه آن شکسته شدن لخته خون ایجاد شده در رگ هاست. وجود لخته در رگ های خونی باعث اختلال در گردش خون می شود.روغن زیتون حاوی دو آنتی اکسیدان قوی هیدروکسی و اولئوروپین است که در رقیق شدن خون و جلوگیری از لخته موثر هستند. به علاوه روغن زیتون باعث انتشار اکسید نیتریک در داخل عروق و شل شدن دیواره شریان ها و بهبود گردش خون می شود. مصرف روزانه این ماده غذایی ارزشمند توصیه شده است.

* مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان
آنتی اکسیدان به ترکیباتی گفته می شود که از سلول در مقابل صدمات جلوگیری کند. این ترکیبات می توانند طبیعی یا مصنوعی باشند.
آنتی اکسیدان های اصلی عبارتند از :
-لوتئین : این گروه آنتی اکسیدان در انواع کلم (کلم بروکلی، گل کلم و برگ کلم)، انواع میوه ها، سبزیجات نشاسته ای (ذرت، نخود فرنگی) تخم مرغ و سبزیجات برگ دار وجود دارد.
-سلنیوم : یک ماده معدنی موجود در غذاهای گیاهی، تخم مرغ، مرغ، گوشت قرمز، حبوبات و ماهی است.
-کاروتنوئیدها : رنگدانه هایی است که باعث رنگ زرد و نارنجی میوه هایی از قبیل هویج، خربزه و سیب زمینی می شود.
-لیکوپن : یک ماده شیمیایی موجود در میوه و سبزیجات قرمز از جمله گوجه فرنگی و هندوانه است.
-ویتامین A : در هویج، سیب زمینی، سبزیجات برگ دار تیره رنگ و زردآلو به وفور وجود دارد.
-ویتامین C : در مرکبات، سیب زمینی، آناناس، کلم بروکلی، اسفناج و انواع توت وجود دارد.
-ویتامین E : آجیل، کره بادام زمینی، جوانه گندم، اسفناج، سویا، ماهی، آوکادو و روغن گیاهی حاوی این ویتامین هستند.گوجه فرنگی، انواع توت ها، فلفل، هویج، اسفناج، زردچوبه، زنجبیل، بذر کتان، انواع آجیل و غلات سبوس دار نیز دارای خواص ضد التهابی هستند.

* آووکادو، اسفناج و مواد غذایی حاوی ویتامین E
آووکادو، اسفناج و مواد غذایی حاوی ویتامین E مانع از آسیب ناشی از آلودگی هوا به ریه می شوند و مصرف روزانه این مواد توصیه شده است.
* کلم بروکلی
 کلم بروکلی و جوانه آن ذرات معلق و ازن هوا را دفع می کند، علاوه بر این حاوی یک ترکیب به نام سولفورافان است که خاصیت ضد سرطانی دارد.